İslam dini, diğer dinlerden farklı olarak, alelâde insanları vasat, sıradan insanları bile bir hikmet kaynağı haline dönüştüren emir ve yasakların bulunduğu müstesna bir dindir. Dolayısıyla alelâde bir insanı alır, alelâdelik sınırından dışarı çıkarıp, fevkalâdelik alanına sokar.

Bunun sebebi, her insanda kuvve halinde bulunan istidat ve kabiliyetler değildir. Bilâkis, bu istidat ve kabiliyetleri kuvveden fiile çıkaran İslam olmasındandır. Yani İslam olmasa, insanın mahiyetine dercedilen istidat ve kabiliyetler kuvve halinde kalır. Asla fiile kalbolmaz.

İslam kişiyi; insanı, evreni, oluşu hem küll halinde hem de bütün ayrıntılarıyla kavrayabileceği bir zihin aydınlığına ulaştırır. İslamin getirdiği aydınlığın içinden bakan bir kimse, delile ihtiyaç duymadan, her hakikati kavrama yeteneğine kavuşmuş olur. Bu kavrama yeteneği, sadece evren, insan, oluş hakkında değil, aynı zamanda toplumsal ilişkilerin mahiyeti, siyasal olayların seyri için de geçerlidir.

Vereceğim misallerle hakikati fehme takrib edeceğim. Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali ve diğer sahabeler, müslüman olmadan önce de mahiyetleri itibariyle güzel hasletlerle donatılmışlardı. Lâkin bu hasletler kuvveden fiile çıkmadığı için, Hz. Ömer kız çocuğunu diri diri toprağa gömecek derecede bir vahşetin başrol oyuncusu olabiliyordu. Ashab, su niyetine içki içebiliyor, evlerinde sayısız put bulundurup tapabiliyordu. Evs ve hazreç, nesli bitirecek seviyede iç savaşlarla meşgul olabiliyor, kan davaları ve faiz, bir toplumu kökten çökertebiliyordu.

İslam geldikten sonra, ashabın kuvve halindeki istidatları fiile çıktı. Hz. Ebubekir sıddıkiyet makamına yükselip, Hz. Ömer adaletin timsali haline geldi. Hz. Osman akıllara durgunluk verecek kadar sehavetle ve haya ile donanırken, Hz. Ali ilmin kapısı oluverdi. 

İçkinin haram olduğu emri geldiğinde, insanlar "Neden? Niçin? Niye? Ne amaçla?" diye sormadan, sorgulamadan evlerindeki bütün içki fıçılarını Medine sokaklarına boşalttılar. Günlerce Medine sokaklarında içki aktı. 

Kız çocuklarını diri diri toprağa gömecek kadar vahşileşmiş insanlar, kız çocuklarını omuzlarına alıp namaza götürecek kadar medeni bir hale geldiler.

Şöyle sorabilirsiniz. İslam madem bu kadar güzelleştiriyor insanı, peki bugün neden müslümanlar bu kadar itici? Bunun cevabı çok basit. Bugün müslüman olduğunu söyleyen milyonlarca insan, aslında İslamın hakikatinden uzak bir hayat sürüyor da ondan. İslam, insanın istidatlarını  kuvveden fiile, emeksiz ve çilesiz çıkarmaz. İslam hobi olarak yaşanacak bir din değildir. Emek ister, çile ister. Lâkin biz, hayatımızdaki lüksten, rahattan, şatafattan hiç taviz vermeden, nefsimizi zabt-u rabt altına almadan " inandık" demekle pat diye cennete giriverecegimizi zannediyoruz. Hiç sınanmak, denenmek, üzülmek istemiyoruz. İşte sıkıntı burada malesef. Böyle olduğu sürece de, İslam'ın bizi yükselteceği âlây-ı illiyyin mertebesinden hep mahrum kalacak, hep esfel-i sâfiline razı bir hayat süreceğiz vesselam.

Ayşeli Polat