Ortalık karalama ve eskizden geçilmiyor; "mış" gibi yapan şeyh ve mürşid taslakları endam aynalarında habire boy gösteriyor.

Hangisine kapılanılsa belki şu şartlarla fayda da verebilirlerd-di. Ama bu tersi şartlara dikkat etmek şartıyla...

Eğer bir cemaat ve tarikat, kendisine hizmet etmeyi İslama hizmet olarak görüyorsa; cemaatine bağlılığı nedeniyle İmanla ölmek, kabri nur dolmak gibi şeyler vaat ediyorsa...

Cemaat liderinin şefaatçi olacağından söz ediliyorsa; tarikat şeyhinin  sözleri Kuran ve Hadislerin önüne geçecek kadar olmuşsa ve cemaat liderleri veya postta oturan kimseler kutsi kılınıyor; onların kurtulduğuna kesin kanaat ediliyorsa...

Cemaatte dönüp dolaşan rüyalara itibar ediliyorsa, cemaatte piramit türü zenginleşme söz konusu ise ve
cemaat hesapsız kitapsız, nerden geldiğini sormadan para pul topluyorsa...

Cemaat liderleri kendi telifatlarını beğendirerek zengin oluyorsa, cemaate katılanlar arasında dayanışma yoksa; cemaat çok hızlı büyüyor ve zengin oluyorsa, cemaat kaynağı belirsiz iç ve dış yardımlar alıyorsa...

Cemaatin her kademesi herkese açık değilse; seffaflık yerine abartılı gizlilik ön plandaysa... Cemaatin başındakiler çalışmadan geçinmekten öte bir de zengin oluyorsa...

Cemaat liderlerinin oğul ve kızları fertlerden yardım, hediye alıyorsa, cemaat liderleri fertlerin hesabından tatil ve geziler düzenliyorsa...

Cemaat liderleriyle birebir görüşme imkanı yoksa, cemaat liderleri fertlere heybet adı altında korku havası veriyorsa; cemaat liderleri ruhani kimseler olarak tanıtılıyorsa...

Meşru muhalefet dairesinde bulunmayı dahi yasak ediyorsa, cemaat kararlarının nereden geldiği bilinmiyorsa, siyasi parti ile organik bağı varsa...

Cemaat tarafından pazarlanan ürünler piyasa fiyatlarının üstündeyse; cemaat sadece kendisine çağırıp, kendidışı herkesi reddediyorsa...

Cemaat fertleri fabrikasyon ürünler gibi standart giyinip, standart yürüyor, standart gülüyor, standart uyuyorsa, kısa yoldan kısa dua, namaz, oruç vb. şeyler ile insanlara dinde aslı problemli olan şeyleri yapmayı telkin ediyorsa...

Sadece kendi cemaatine mensup kimselerle alışveriş yapıyor, oturuyor, ziyaret ediyorsa; sadece kendi cemaatinin fertlerinin düğün ve taziyelerine katılmayı, sadece kendi cemaatindeki kimselerin hapşırığına Yerhamukellah diyorsa

Dünyanın en önemli cemaati olduğunu iddia ediyorsa ve İslam'a hizmet ile kendi cemaatine hizmet kelimeleri arasında orantısıızlık varsa; en mühimi de dini mevzularda "inhisar"dan bahsediyorsa...

Cami cemaati hariç, bu cemaat ve tarikatlardan uzak duralım.