Çünkü bu ümmete Rabbi tarafından, kendisinin tırmanması yanısıra insanlığı da çıkarması ve bu aydınlık ufku oluşturması görevi de yüklenmişti.

İşte bu, insanlara önderliğinin, otoritenin ve şahitlik görevinin sorumluluğudur. Bu sorumluluğu İslâm’ın uygun gördüğü ve gerçekleştirdiği şerefli yöntemle, insanlara birer örnek olma uğrundaki mü’minlerin karşılaşacakları güçlükleri sebebiyle göz ardı etmemeleri gerekir.

Böylece insanların ilgi duyacakları ve sevecekleri İslam’ın güzel bir- tanıklığı yapılmış olur. Bu zor bir yükümlülüktür. Fakat, bu şekliyle insanların nefsine ağır gelmez. Zaten onlara güçlerinin üzerinde bir şey yüklememiştir.

İslam insanın kızma ve gazaplanma hakkına sahip olduğunu kabul eder. Fakat onun, kızgınlık ve düşmanlık sebebiyle saldırıya geçme hakkını tanımaz. Daha sonra ayetler, günah ve düşmanlıkta değil, iyilik ve sakınmada yardımlaşılmasını emrediyor. Allah’ın azabı ile korkutuluyor ve sadece O’ndan sakınılmasını emrediyor. Çünkü kişi baskı ve denetime, merhamet ve hoşgörüye karşı bu duygular ile -Allah’tan sakınıp, hoşnutluğunu dileyerek- yardım isteyecektir.

Allah’ın koyduğu yöntemi isteyen İslâm terbiyesi Arapların gönüllerini, bu sağlam prensiplere yönlendirmeyi bilmiş ve onların yüce yola girmelerini sağlamıştır. Halbuki onlar bu seviyeden ve onu başarmaktan çok uzak idiler. Arabın yöneldiği dünya görüşü ve edindiği prensip “Zalim de olsa mazlum da kardeşine yardım et” cümlesinde özetlenebilirdi. Araplar, kabilelik ve tarafgirlik içindeydiler. Onlara göre kötülük ve düşmanlıkta yardımlaşma, iyilik ve sakınmadakinden daha üstün idi. Yardım anlaşmaları, haktan daha çok haksızlık üzerine yapılırdı. Cahiliye devrinde hak üzere yeminleşme pek azdır.

Bu Allah’a bağlı olmayan ve gelenekleri ve ahlâkları Allah’ın sistem ve ölçüsüne dayanmayan bir ortamda olağan bir durumdur. Tüm bunlar, şu meşhur cahiliye prensibinde özetlenmiştir:

“Zulmeden de, zulmedilen de olsa

Zalimde, mazlumda kardeşine yardım et.”

Bu prensibi bir cahiliye şairi bir başka şekilde şöyle dile getirmektedir:

“Ben cahiliye kabilesinin bir ferdiyim,

Kabilem isyan ederse ben de isyan ederim.

O doğru davranırsa ben de doğru davranırım.”

Daha sonra müslümanlara “Vaktiyle sizi Kâbe’ye sokmadılar diye bir gruba karşı beslediğiniz kin, sakın sizi bu ölçüleri aşmaya sürüklemesin. İyilik ve takva alanlarında işbirliği yapınız, günah ve aşırılığa dalma alanlarında işbirliği yapmayınız, Allah’tan korkunuz, hiç kuşkusuz Allah’ın azabı ağırdır.” (Maide Suresi, 7) diye seslenmek ve onları eğitmek için Allah’ın belirlediği bir sistem olan “İslâm” geldi.

Bu ilahi sistem, kalpleri Allah’a bağlamak, ahlâk ve değer ölçülerini O’nun ölçüsüne uydurmak için değil, Arap ve Arap olmayan tüm insanlığı cahiliyye kabileciliği ve tarafgirliğinden kurtarıp, dost ve düşmanlar karşısındaki davranışları düzenlerken ortaya çıkacak kişisel reaksiyonları, ailevî ve kabilevî his ve tepkileri ortadan kaldırmak için geldi. Böylece “insan” Arap yarımadasında yeniden doğmuş oldu. Allah’ın ahlâkı ile ahlâklanan “insan” doğdu. İşte bu, yeryüzünün dört bir yanında “insan”ın yeniden doğuşu olduğu gibi, Arabın da yeni dirilişidir. İslâm öncesi Arap yarımadasında yalnızca “Zulmeden de olsa, zulmedilen de, kardeşine yardımcı ol” şeklindeki fanatik cahiliyye taraftarlığı vardı. Yeryüzünün geri kalan bölgesinde de fanatik cahiliyye taraftarlığından başkaca bir şey yoktu.

Bu cahiliyye çizgisi ile İslâmî ufuk arasındaki geniş mesafe, cahiliyyenin “yerleşik” zulmeden de olsa zulmedilen de, kardeşinin tarafını tut” prensibi ile Allah’ın “Vaktiyle sizi Kâbe’ye sokmadılar diye bir gruba karşı beslediğiniz kin, sakın sizi bu ölçüleri aşmaya sürüklemesin. İyilik ve takva alanlarında işbirliği yapınız, günah ve aşırılığa dalma alanlarında işbirliği yapmayınız. Allah’tan korkunuz, hiç kuşkusuz Allah’ın azabı ağırdır.” ayeti arasındaki mesafe kadardır. Bu ne büyük bir farktır!

Fi Zilali'l Kuran